วันที่ 25 ธันวาคม 2568 พล.ท. วันชนะ สวัสดี ที่ปรึกษาสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ กองบัญชาการกองทัพไทย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว เสนอ 4 ฉากทัศน์ (Scenarios) ที่อาจเกิดขึ้นกับกัมพูชาในระยะยาว โดยวิเคราะห์ผ่านเลนส์ผลประโยชน์ของทุกฝ่าย

1. The Western Dream: Regime Change สู่ประชาธิปไตย

ฉากทัศน์: สหรัฐฯ และพันธมิตรตะวันตกผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจ ล้มล้างตระกูลฮุน และสนับสนุนผู้นำสายเสรีนิยม เช่น สม รังสี ขึ้นมาแทน

บทเรียนจากอดีต: คล้ายโมเดล Regime Change ของสหรัฐฯ ในอิรักและลิเบีย หากผู้นำเก่ายื้ออำนาจ อาจเกิดความรุนแรงระดับสงครามกลางเมือง

ผลลัพธ์: กัมพูชากลายเป็นพันธมิตรหลักของสหรัฐฯ ในอาเซียนทันที ลดอิทธิพลจีน แต่ความเสี่ยงสูงต่อความวุ่นวายภายใน

2. The Dragon’s Restore: Royal Return จีนจัดระเบียบใหม่

ฉากทัศน์: จีนสนับสนุนให้เปลี่ยนผู้นำ โดยดึงสายราชวงศ์ลูกหลานสมเด็จนโรดม สีหนุ ขึ้นมามีอำนาจแทนตระกูลฮุน

บทเรียนจากอดีต: จีนใช้ Soft Power ผ่านความสัมพันธ์ระดับผู้นำ (Elite Relations) เพื่อคงอิทธิพลและมี ไพ่สำรอง ในราชวงศ์

ผลลัพธ์: ตระกูลฮุนต้องลี้ภัย จีนยังคงครอบงำ แต่ได้ภาพลักษณ์เป็นมิตรในสายตาประชาชนกัมพูชาที่เคารพสถาบันกษัตริย์

3. The Strongman Standoff: ฮุน เซน ยอมถอย (แต่ไม่จริง)

ฉากทัศน์: ตระกูลฮุนสงบศึกชายแดน แต่ยังคงกุมอำนาจเบ็ดเสร็จ

ความน่าจะเป็น: ต่ำ เนื่องจากไม่มีฝ่ายใดพึงพอใจ

มุมมองสหรัฐฯ & จีน: ฮุน เซนมีความเป็น Machiavellian สูง ใช้นโยบายแทงกั๊ก (Hedging) เจรจายาก และบารมีมากเกินกว่าจะควบคุมได้

4. The Soft Landing: ยุคของ ฮุน มาเนท

ฉากทัศน์: ฮุน เซน วางมือจริง หรือถูกกดดันให้ออกจากสมการอำนาจ ปล่อยให้ ฮุน มาเนท ปกครองแทน

ความน่าสนใจ: จากมุมมองสหรัฐฯ ฮุน มาเนท จบ West Point มีทัศนคติแบบทหารตะวันตก ทำงานร่วมง่ายกว่า และดูศิวิไลซ์ กว่าพ่อ

พล.ท.วันชนะชี้ว่าการวิเคราะห์ฉากทัศน์เหล่านี้ช่วยให้มองภาพระยะยาวของความมั่นคงในภูมิภาคและผลประโยชน์ระหว่างประเทศอย่างรอบด้าน