จากเว็บต่างประเทศ ได้เผยว่า “มีปลาบางชนิดที่แม้แต่พ่อค้าแม่ค้ายังไม่กล้าเอากลับบ้านมากิน” คำพูดของเพื่อนบ้านที่เกษียณแล้ว ทำให้ฉันตกใจเมื่อเดินผ่านแผงขายปลาในตลาด

ปลาถือเป็นอาหารที่มีประโยชน์ ปรุงง่าย และมักจะปรากฏบนถาดอาหารประจำวัน แต่หลังจากได้พูดคุยกับเจ้าของแผงขายปลาที่ขายมานานและฟังการวิเคราะห์เพิ่มเติมจากผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารทะเล ฉันจึงเข้าใจว่าการเลือกปลาไม่ได้ขึ้นอยู่กับราคาและขนาดเพียงอย่างเดียว ปลาบางชนิดไม่ว่าจะราคาถูกแค่ไหนก็ไม่ควรซื้อ แม้ว่าจะมีขายอยู่ที่บ้านก็ตาม ควรพิจารณานำออกเพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงต่อสุขภาพ

1. ปลาที่มีตาขุ่นและเหงือกดำ: สัญญาณของปลาที่ตายมานานแล้ว วิธีการตรวจสอบคือ ตาของปลาสดจะต้องใส ใส และเต็ม ในขณะที่ปลาที่ตายมานานแล้วจะมีตาขุ่น ลึกเหมือนถูกปกคลุมด้วยฟิล์มสีเทา

เหงือกของปลาสดจะมีสีแดงอมชมพูและสะอาดอยู่เสมอ ในขณะที่ปลาที่ทิ้งไว้เป็นเวลานานมักจะมีสีแดงเข้ม ม่วง หรือเทา เหนียวเหนอะหนะ และมีกลิ่นฉุน การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้เกิดขึ้นเมื่อโปรตีนเริ่มย่อยสลาย แบคทีเรียจะเจริญเติบโต เนื้อปลาจะร่วน เสียรสชาติ และทำให้เกิดอาการผิดปกติของระบบย่อยอาหารได้ง่ายหากรับประทาน

2. ปลาเนื้อนุ่มเป็นขุย เกล็ดหลุดร่วง: สัญญาณของการย่อยสลายตัวเอง เมื่อกดด้วยมือ ปลาสดจะมีความยืดหยุ่น ผิวสัมผัสแน่น และเกล็ดแน่น ปลาคุณภาพต่ำจะนุ่มและเป็นขุย การกดจะทำให้เกิดรอยบุบ ซึ่งเป็นผลมาจากกระบวนการย่อยสลายโปรตีนในร่างกายของปลาหลังจากปลาตาย ประกอบกับการทำงานของแบคทีเรีย

ปลาชนิดนี้ไม่เพียงแต่ลดคุณค่าทางโภชนาการ แต่ยังมีความเสี่ยงต่อการเกิดสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฮิสตามีน

3. ปลามีกลิ่นสารเคมีและน้ำมันก๊าด: คำเตือนเรื่องมลพิษ ปลาสดมีกลิ่นคาวเล็กน้อยในน้ำ หากคุณได้กลิ่นสารเคมีแปลกๆ กลิ่นน้ำมันเครื่อง หรือกลิ่นคาวแรงๆ ที่ไม่พึงประสงค์ เป็นไปได้ว่าปลานั้นอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนฟีนอล โลหะหนัก หรือน้ำมันเสีย

สารพิษเหล่านี้สะสมในร่างกายปลาได้ง่าย โดยเฉพาะในไขมันและอวัยวะภายใน และอาจส่งผลระยะยาวต่อตับ เส้นประสาท และสุขภาพโดยรวมของผู้เลี้ยง

4. ปลาที่มีท้องบวมและทวารหนักแดงยื่นออกมา: สัญญาณของการติดเชื้อรุนแรง ท้องปลาสดมักจะแบนและเป็นธรรมชาติ ปลาที่มีท้องบวมผิดปกติ คล้ายกับมีลมเข้า พร้อมกับทวารหนักแดงยื่นออกมา มักพบในสองกรณี คือ ปลาตายเป็นเวลานาน อวัยวะภายในเน่าเปื่อยและผลิตก๊าซ หรือปลาอาศัยอยู่ในน้ำสกปรก ติดเชื้อแบคทีเรียในลำไส้ ทั้งสองกรณีแสดงให้เห็นว่าปลามีแบคทีเรียและสารพิษจำนวนมาก ทำให้ไม่ปลอดภัยต่อการรับประทาน

5. ปลาแช่แข็งที่ปกคลุมด้วยน้ำแข็งหนา: เป็นสัญญาณของ "น้ำหนักเกิน" และคุณภาพลดลง บรรจุภัณฑ์ปลาแช่แข็งบางชิ้นมีลักษณะเหมือนก้อนน้ำแข็ง หนักและมองเห็นเนื้อปลาด้านในได้ยาก ชั้นน้ำแข็งหนาเกินไปจนทำให้น้ำหนักของสินค้าเพิ่มขึ้น นอกจากผู้ซื้อจะจ่ายค่าน้ำแข็งแล้ว ปลาที่ถูกแช่แข็งและละลายหลายครั้งระหว่างการขนส่งอาจทำให้เนื้อปลาสูญเสียความนุ่ม แห้ง และลดคุณภาพลง ชั้นน้ำแข็งยังบดบังสภาพของปลาเก่าหรือปลาคุณภาพต่ำที่ผ่านการแปรรูป

ประสบการณ์ของผู้ขายปลาที่ขายปลามายาวนานค่อนข้างสอดคล้องกัน:

สังเกต  สัมผัส  ดมกลิ่น เพื่อประเมินความสด ควรให้ความสำคัญกับการซื้อปลาที่ยังว่ายน้ำได้ดีหากเป็นไปได้ เลือกปลาที่มีขนาดพอเหมาะ เนื่องจากปลาที่อายุมากอาจสะสมสารพิษตกค้างได้มาก และควรซื้อจากแหล่งที่มีการควบคุมแหล่งที่มาสินค้าอย่างชัดเจนและมีสุขอนามัยที่ดี