ล่าสุด หมอเจด นายแพทย์เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ ได้ออกมาเผยอาการป่วยของ หนุ่ม กรรชัย ที่หลายคนต้องระวังว่า จากข่าวอาการป่วยของพี่หนุ่ม กรรชัย ที่ปวดท้องรุนแรง มีไข้ และตรวจพบค่าไตสูง หมอสันนิษฐานว่าเกิดจากนิ่วในถุงน้ำดีที่หลุดไปอุดท่อน้ำดี ฟังดูเหมือนเรื่องเล็กๆ แต่จริงๆ แล้วภาวะนี้อันตรายกว่าที่คิดครับ เพราะนิ่วในถุงน้ำดี กับ นิ่วในท่อน้ำดี แม้จะเป็นนิ่วเหมือนกัน แต่ตำแหน่งที่มันไปอุดตัน เสี่ยงแบบไหนอันตรายกว่ากัน ผมขอจะมาอธิบายให้เข้าใจง่ายๆ ครับ

1. เข้าใจก่อนว่าน้ำดีทำงานแบบไหน ร่างกายเรามีตับสร้างน้ำดี แล้วส่งมาพักไว้ที่ถุงน้ำดีเพื่อช่วยย่อยไขมัน เมื่อเรากินของมัน ถุงน้ำดีจะบีบตัว ปล่อยน้ำดีผ่านท่อน้ำดีไปยังลำไส้เล็ก แต่ถ้าในระบบนี้เกิดก้อนนิ่วขึ้นมาเมื่อไร มันจะเหมือนมีเศษหินไปขวางทางน้ำดีให้ไหลไม่สะดวกครับ

2. นิ่วในถุงน้ำดี vs นิ่วในท่อน้ำดี นิ่วในถุงน้ำดี (Gallstone): มักเกิดจากน้ำดีที่เข้มข้นเกินไปจนตกตะกอน ก้อนนิ่วนั้นขังอยู่ในถุงน้ำดีเฉยๆ บางคนอยู่ไปทั้งชีวิตก็ไม่รู้ตัว

- นิ่วในท่อน้ำดี (CBD Stone): คือก้อนนิ่วที่หลุดจากถุงน้ำดีมาอุดอยู่ในท่อน้ำดีหลัก ซึ่งอันนี้อันตรายกว่า เพราะเป็นเส้นทางหลักที่น้ำดีจากตับต้องไหลผ่าน ผลคือเกิดอาการอุดตัน น้ำดีคั่ง และถ้าเชื้อแบคทีเรียเข้าไป ก็อาจลุกลามถึงขั้นติดเชื้อในกระแสเลือดได้ครับ

3. อาการที่ต้องระวัง

- นิ่วในถุงน้ำดี : ปวดชายโครงขวาหลังมื้ออาหารมันๆ,ปวดจุกแน่น อาจร้าวมาที่สะบัก,คลื่นไส้ อาเจียน แต่ยังไม่มีไข้สูงหรือตัวเหลืองในระยะแรก

นิ่วในท่อน้ำดี : ปวดท้องรุนแรงต่อเนื่อง โดยเฉพาะใต้ชายโครงขวา, มีไข้ หนาวสั่น,ตัวเหลือง ตาเหลือง,ปัสสาวะสีเข้ม / อุจจาระสีซีด อาการแบบนี้ถือเป็นสัญญาณเตือนที่ต้องรีบพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นภาวะ ท่อน้ำดีอักเสบเฉียบพลันได้ครับ

4. ทำไมค่าไตถึงขึ้นในภาวะนี้ เวลาน้ำดีคั่งและติดเชื้อ ร่างกายจะเกิดภาวะอักเสบรุนแรงทั่วร่างกาย เลือดที่ควรไปเลี้ยงไตกลับลดลง ทำให้เกิดไตวายเฉียบพลัน ดังนั้นค่าไตที่สูงขึ้นในเคสแบบนี้ ไม่ใช่เพราะโรคไตโดยตรง แต่เป็นผลจากร่างกายช็อกจากการติดเชื้อครับ

5. การรักษา ยังไม่อุดตัน: หมอมักเฝ้าดูอาการ หรือวางแผนผ่าตัดส่องกล้องเอาถุงน้ำดีออก อุดตันแล้ว: ต้องระบายน้ำดีด่วน โดยใช้วิธี ERCP (ส่องกล้องผ่านปาก) เพื่อคีบเอาก้อนนิ่วออก ลดการอักเสบ เมื่ออาการดีขึ้นแล้ว จึงผ่าตัดเอาถุงน้ำดีต้นเหตุออก เพื่อไม่ให้นิ่วกลับมาอีกครับ

6. ป้องกันไม่ให้นิ่วกลับมา

1. ควบคุมน้ำหนัก ไม่อดอาหารหรือไดเอตหักโหม

2. ลดของทอด เครื่องใน และอาหารไขมันสูง

3. ดื่มน้ำมากพอเพื่อให้ระบบน้ำดีไม่ข้น

4. กินผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสีให้มากขึ้น

5. ถ้ามีอาการปวดหลังอาหารมันๆ ซ้ำๆ อย่าชะล่าใจ รีบตรวจอัลตราซาวนด์ช่องท้องครับ